Cumhuriyet Bayramı Şiirleri

29 Ekim Cumhuriyet Bayramı

Cumhuriyet Bayramı Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet yönetimi ilan etmesi anısına her yıl 29 Ekim günü Türkiye’de ve Kuzey Kıbrıs’ta kutlanan bir millî bayramdır.

Meşrutiyet rejimi ile yönetilen Osmanlı İmparatorluğu’nun topraklarının önemli bir kısmı 1. Dünya savaşı sonunda İtilaf Devletleri tarafından paylaşılmış, padişahın otoritesi de zayıflamıştı. Yönettiği milli mücadelede başarı sağlayan ve Anadolu topraklarından düşmanı temizleyip Türkiye Büyük Millet Meclisi adında yeni bir otorite kuran Mustafa Kemal Paşa ülkenin babadan oğula geçen ilkel bir sistemle değil modern ülkelerdeki gibi halk katılımının sağlandığı demokratik bir rejimle yönetilmesini istiyordu. Bu kapsamda TBMM tarafından çıkarılan bir kanunla saltanat kaldırıldı ve bu topraklarda 600 yıldan fazla hüküm süren Osmanlı İmparatorluğu resmen yıkılmış oldu.

Kaldırılan meşrutiyet rejiminin yerine çağdaş bir sistemin oturtulması gerekiyordu. Şüphesiz ki bu rejim Cumhuriyet’ti. 29 Ekim 1923’de Cumhuriyet ilan edilince yurt çapında sevinçle karşılandı ve her yıl 29 Ekim tarihi Cumhuriyet Bayramı olarak kutlanmaya başladı.

Cumhuriyetin İlan Edilme Süreci Osmanlı İmparatorluğunun son dönemlerinde padişahın otoritesi zayıflamıştı. Ayrıca dünya çapında devam eden demokrasiye geçiş ve batılılaşma hareketleri halkın bir miktar da olsa yönetimde söz sahibi olmasını gerekli kılıyordu.

Osmanlı İmparatorluğunu düzlüğe çıkarma ve modern çağa ayak uydurma çalışmaları kapsamında Tanzimat ve Islahat Fermanları imzalanmış, uluslararası anlaşmalarla azınlıkların haklarının korunacağına dair imzalar atılmıştı. Bu süreç 1876 yılında Meşrutiyet’in ilan edilmesini sağladı. Meşrutiyet rejiminde ana otorite hala padişah olmakla beraber halkın temsilcilerinden oluşan bir meclis çıkardığı kanunlarla ülkeyi padişahla birlikte yönetiyordu.

Meşrutiyetin ilan edilmesi biraz da yabancı ülkelere verilen sözlerle ilgili olduğu için 1877 yılında Rus İmparatorluğu’nun Osmanlı topraklarını işgal etmesi ve 1877-78 Osmanlı-Rus Harbinin çıkması nedeniyle meclis kapatıldı, yani 1. Meşrutiyet dönemi sona erdi. Çünkü Meşrutiyet savaş çıkmasın, topraklarımız işgal edilmesin diye ilan edilmişti. 1.Meşrutiyet dönemini sonlandıran Sultan II.Abdulhamid Han halkın hoşnutsuzluğu ve yükselen demokrasi talepleri nedeniyle İttihat ve Terakki Partisinin düzenlediği bir operasyon ile tahttan indirilince 1908 yılında Meşrutiyet yeniden ilan edildi. Fakat 2. Meşrutiyet hiçbir derde derman olmadı, arka arkaya çıkan savaşlar devleti yıkılmaya doğru sürükledi.

Balkan Savaşlarından sonra 1. Dünya Savaşında da ağır bir yenilgi alan Osmanlı İmparatorluğu muhtemel bir esareti Mustafa Kemal Paşanın önderlik ettiği milli mücadele ile önledi. Mustafa Kemal Paşa meşrutiyet rejiminin demokrasi ve gelişme açısından yeterli olmadığının farkına varmıştı. Düşman elinden kurtarılan topraklarda eski imparatorluğu kaldırıp yerine tam bağımsız ve millet egemenliğine dayalı bir Cumhuriyet kurdu. Cumhuriyet ülkenin, vatandaşları tarafından dolaylı olarak yönetilmesidir. Vatandaşlar kendi vekillerini seçer, millet vekillerinden oluşan meclis yürütme organı olarak mevzuat çıkararak ülkeyi yönetir. Halk belirli aralıklarla yapılan seçimlerle tercihlerini değiştirebilir, hükümeti değiştirebilir. Şüphesiz ki Cumhuriyet rejimi otokrasi, monarşi, oligarşi veya meşrutiyet gibi yönetenin halk tarafından seçilmediği rejimlere göre hem daha sağlıklıdır hem daha adil ve insanidir. Bu sebeple Cumhuriyet Bayramıülkemizin en önemli bayramıdır.

Cumhuriyet Bayramı‘nın kutlandığı ülkelerde 28 Ekim öğleden sonra ve 29 Ekim tam gün olmak üzere bir buçuk gün resmî tatildir. 29 Ekimlerde stadyumlarda şenlikler yapılır, akşam ise geleneksel olarak fener alayları düzenlenir.Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, cumhuriyetin onuncu yılı kutlamalarının yapıldığı 29 Ekim 1933 tarihinde verdiği10. Yıl Nutku’nda, bu günü en büyük bayram olarak nitelendirmiştir.

Bayram kabul edilmesi 29 Ekim 1923’te TBMM, Teşkilât-ı Esasiye Kanunu (1921 Anayasası)’nda yaptığı değişiklikle, devletin yönetim biçimini cumhuriyet olarak ilan etmiştir. Aynı gece bu ilan, atılan 101 pare top ile kutlanmıştır. 1924 yılında ise cumhuriyetin ilanı şenliklerle kutlanmıştır.2 Şubat 1925’te, Hariciye Vekaleti’nce (Dışişleri Bakanlığı) düzenlenen bir kanun teklifinde 29 Ekim’in bayram olması önerilmiştir.[2] Bu teklif Meclis Anayasa Komisyonu tarafından incelenmiş ve 18 Nisan’da karara bağlanmıştır. 19 Nisan’da ise teklif TBMM tarafından kabul edilmiştir.628 sayılı bu kanun ile 29 Ekim, 1925’ten itibaren ülke içinde ve dış temsilciliklerde bayram olarak kutlanmaya başlamıştır.