Zamir (adıl) Nedir? Zamir türleri nelerdir? Zamirler konu anlatımı

Published 22 Ocak 2019 · Updated 22 Ocak 2019

Zamir nedir?

Hemen hemen her sınıfta Türkçe Derslerinde karşımıza çıkan zamirler konusunu bu ders notumuzda zamir nedir, zamir türleri, zamirler konu anlatımı, zamirler test çöz, zamirlerin özellikleri gibi konunun en önemli detaylarını bulacaksınız.

İsim olmadıkları halde ismin yerine kullanılan, onları hatırlatan sözcük veya eklere zamir(adıl) denir.

Zamirler isimlerin yerlerini tutukları için; ismin durumlarına girebilir ve çekim eklerini alabilirler.

ZAMİR

Zamirler sözcük halindeki zamirler ve ek halindeki zamirler olmak üzere 2 ye ayrılır.

SÖZCÜK HALİNDEKİ ⇔ EK HALİNDEKİ

ZAMİRLER ZAMİRLER

1)Şahıs (kişi Zamiri 1)İyelik(sahiplik) Zamiri

2)İşaret Zamiri 2)İlgi Zamiri

3)Belgisiz Zamir

4)Soru Zamiri

1)ŞAHIS(KİŞİ) ZAMİRİ:

Ben, size onlarla oyun oynamayın demedim mi?

Cümleside geçen “ben, size, onları” sözcükleri kişi isimleri yerine kullanılmış sözcüklerdir.Dolayısıyla bu sözcükler şahıs zamiridir.

Şahıs zamiri olan sözcükler şunlardır:

Ben, sen, o,biz, siz, onlar, kendisi, kendi, bizzat, şahsen…vb.

Açıklama: İsim olmadıkları halde kişi isimleri yerine kullanılan sözcüklere kişi zamiri denir.

Bir sözcüğün ismin yerine kullanılıp kullanılmadığını anlamak için sözcüğün yerine varlığın adını koyarız.

ÖR:Onu buraya çağır.

Ali’yi buraya çağır.

2) İŞARET ZAMİRİ:

Açıklama:İsimlerin yerini işaret ederek tutan sözcüklere işaret zamiri denir.

İşaret zamiri olan sözcükler şunlardır.

Bu, şu, o, bunlar, şunlar,onlar,Öteki, beriki, böyle, şöyle, öyle..vb.

ÖR: Benim anlattığımı bu anladı, ötekiler bir şey anlamadı.

Kişi işaret işaret

Zamiri zamiri zamiri

Bunları, buraya kim koymuş. Cümlesinde bulunan işaret zamirleri hangi sözcüklerdir?

Cevap: “Bunları, buraya” sözcükleri varlığın yerini işaret ettiği için işaret zamiri olan sözcüklerdir.

İşaret Önadı ile İşaret Zamirini nasıl ayırırız?

1)Bu, şu,o sözcükleri bir ismi nitelediği (bir isimden önce geliyorsa) zaman önaddır.İsmin yerine kullanılmış ise zamirdir.

2)”Bunlar, onlar, şunlar” sözcükleri her zaman zamirdir.Çünkü önadlar ek almazlar.

Bunlar kuşları yakaladılar.

3)Zamirden sonra isim geldiğinde zamir ile isim arasında anlam ilişkisi olmaz.

ÖR:Bu babamın arkadaşı.

4)İşaret önadları ile işaret ettiği varlık arasına virgül konulmaz.İşaret zamirinde virgül konulur.

ÖR: Bu adam bana kızdı.(İşaret önadı)

Bu, arkadaşını tanıyamadı.(İşaret zamiri)

3)BELGİSİZ ZAMİR:

Ör: Birkaçı sokakta koşuyordu.

Bazısı kitap okumayı,bazısı da müzik dinlemeyi seviyor.

Yukarıdaki cümlelerden geçen “birkaçı, bazısı” sözcükleri isimlerin yerini belli belirsiz tutmuşlardır.

İsimlerin yerini belli belirsiz tutan sözcüklere belgisiz zamir denir.

Ör:Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belgisiz zamir yoktur?

Pencerelerden birisini açalım.
Öğrenciler şu kapıdan çıksınlar.
Hepsi dışarı çıksın.
Yalnız herkes çantasını kapatsın.

ÇÖZÜM

Bir varlığın yerini tuttuğu halde hangi varlığın yerini tuttuğu kesin olarak belli olmayan sözcüklere belgisiz zamir denildiğine göre;”birisini, hepsi, herkes” sözcükleri bir varlığın yerini tutmaktadır.”Öğrenciler şu kapıdan çıksınlar” cümlesinde varlığın yerini tutan herhangi bir sözcük bulunmamaktadır.Bu sözcüğünü kapı sözcüğü tamamlamaktadır.Bu nedenle önaddır.

4-SORU ZAMİRİ

ÖR:Nereye gidiyorsun?

Alanya’ya kim gidiyor?

Avsallar’a kaçta döneceksin?

Yukarıdaki cümlelerde verilen “nereye, kaçta, kim”sözcükleri adların yerlerini soru yoluyla tutmuşlardır.

Açıklama:İsimlerin yerini soru sorarak ya da soru yoluyla tutan sözcüklere soru zamiri denir.

Soru:Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru zamiri yoktur?

Senin kalemini hangisi kırdı?
Hangi çiçek susuzluğa dayanmaz?
Bunu kaça alıp, kaça satıyorsunuz?
Kim, kimden kaç lira fazla alıyor?

ÇÖZÜM

İkinci cümledeki “hangi”soru sözcüğü “çiçek” ismini tamamladığı için soru zamiri değil, soru önadıdır

EK HALİNDEKİ ZAMİRLER

1)İYELİK (SAHİPLİK) ZAMİRİ:

Aşağıdaki cümleleri okurken kime ait olduklarını belirterek okuyalım.

-Kalemim kırıldı.(benim kalemim)

-Kitabın yırtıldı.(senin kitabın)

-Elbisesi kirlendi. (onun elbisesi)

Açıklama:Varlığın kime ait olduğunu bildiren , isim ve isim soylu sözcüklere eklenerek onlara sahiplik anlamı katan eklere iyelik zamiri denir.

*Defter-im (Defterin sahibi benim)

*Defter-in (Defterin sahibi sensin)

Yukarıdaki örneklerdende anlaşılacağı gibi iyelik ekleri isim ya da isim soylu sözcüklere eklenir, sahiplik anlamı katar.

İYELİK ZAMİRİ NASIL BULUNUR?

İyelik eki almış bir sözcüğü bulmak için sözcüğe KİMİN? Sorusu sorulur.Alınan cevap anlamlıysa bu sözcük iyelik eki almıştır ve zamirdir.

Ör:

Onun kitabı.
Kimin?
Onun (Anlamlı, iyelik zamiridir.)
O defteri…
Kimin?
O (Anlamlı değil .Önaddır.)

SORU:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde iyelik zamiri yoktur?
-Gözlüğüm yere düşünce kırıldı.
-Babam kimi çağırıyordu.
-Öğretmenlerim en iyi arkadaşlarımdı.
-Koştum, koştum yorgun düştüm.

Yukarıdaki cümlelerde “gözlüğüm, babam, öğretmenlerim”sözcüklerinde sahiplenme vardır ve iyelik zamiridir.

“Koştum, koştum yorgun düştüm.”cümlesinde zamir yoktur.

2)İLGİ ZAMİRİ (-Kİ)

İsimlerin yerini tutan “-ki” ekine ilgi zamiri denir. Kelimeye bitişik yazılır. Zamire “ –ki “ eki eklenir.

Örnek: Oya’nın kalemi mavi, Ayşe’nin kalemi kırmızıdır.

Oya’nın kalemi mavi, Ayşe’ninki kırmızıdır.

Yukarıdaki cümlelerde “ Ayşe “ adına eklenen “-ki”, cümlede daha önce geçen “ kalem” isminin yerini tutmuştur. Bu nedenle ilgi zamiridir.

“-ki “ eki aynı zamanda sıfat türetir. İlgi zamiri olan “–ki ” ile karıştırılmamalıdır.

Zamirler konu tekrar testi için TIKLA

BENZER YAZILAR