Giffen mal nedir? Giffen paradoksu nedir?
Giffen (Düşük) mal nedir?
Giffen mal düşük mal anlamına gelir. Böyle anılmasının nedeni aslında karşıladığı malların parasal değerinin düşük düzeyde olmasıdır. Daha bilimsel bir tabir ile fiyatı artmasına rağmen, talep edilen miktarın arttığı mallara giffen mal nedir. Giffen paradoksu ise talep kanununa istisna bir durumdur.
Talep kanununa göre bir malın fiyatı artarsa o mala olan talep miktarı azalır, fiyatı azalan mala olan talep miktarı ise artardı. Fakat bazı durumlarda bu kanuna istisnalar vardır. Yani fiyatı arttıkça talebin arttığı, fiyatı düştükçe talebin azaldığı mallar da vardır. İşte düşük mallar, talep kanunu istisnalarına örnek verilebilir.
- mal, düşük mal olmalıdır⇒Yani talep kanununa istisna olmalıdır.
- malın ikamesi zor olmalıdır⇒Aşağıdaki örnekte olduğu gibi patates temel besin kaynağıdır.
- toplam gelirin büyük bölümü bu mala ayrılmalıdır.
Graffikte görüldüğü gibi giffen malları talep miktarı fiyat arttıkça artıyor, fiyat azaldıkça giffen mallları talep miktarı azalıyor.
Giffen Paradoksu Nedir?
Giffen malların talep eğrisi sağ aşağıdan sol yukarıya doğru seyreder. Yani fiyat artsa da talep artmaya devam eder. Bu durum talep kanununa ters düşeceğinden buna giffen paradoksu denir.
19.yy da İrlanda’da fakir olan işçilerin tükettiği temel besin kaynağı patatesti. İşçilerin patates talebini inceleyen Sir Robert Giffen (1837-1910) giffen paradoksunu ortaya koyan ilk kişidir.
Giffen’in düşünceleri şu şekilde;
- İşçilerin gelirleri çok düşüktü ve bu gelirlerin büyük bir kısmını patates almak için kullanıyorlardı. Yani karınlarını patates yemekleri ile doyuruyorlardır.
- Patatesin fiyatı arttığında işçiler her zaman alacaklarını patates miktarını almak için daha fazla harcama yapmak zorunda kalacaklardır.Yani gelirlerinin daha büyük kısmını patatese harcamak zorunda kalacaklardır.
- İşçilerin satın alma güçleri yani reel gelirleri azalacağından, patates ile birlikte satın aldıkları fakat fiyatı daha pahalı olan gıda malzemelerinden daha az satın alacaklardır.
- Ancak zaten patates almakta artık zorlanan işçiler bununla birlikte tükettikleri et ve sebze ürünlerini almak yerine daha fazla patates almak isteyecektir. Çünkü karınlarını doyurmaları için patates satın almaları nispeten ucuz olacaktır.
- Sonuç olarak temel gıda maddesi olan patates fiyatının yükselmesine rağmen, talep edilen patates miktarı da artacaktır.
Tam tersi durumda ise patates fiyatında meydana gelecek düşüş, patates ile birlikte kullanılacak diğer ürünlerin (et ve sebze) talep miktarına artış olarak yansıyacaktır. Çünkü işçiler nispeten ucuzlayan patates fiyatına bakarak daha fazla et ve sebze tüketmek isteyeceklerdir. Fiyatı azalmasına rağmen patatese olan talep miktarı azalacaktır. İşte bu duruma giffen paradoksu denir.
Bu ders notu iktisat notları kategorimize eklenmiş olup, benzer ders notları için iktisat notları kategorimize bakabilirsiniz. Sürekli güncellenen iktisat ders notları ile vize ve final sınavlarına hazırlık yapabilirsiniz.