6.Sınıf Tamlamalar Konu Anlatımı
6.Sınıf Tamlamalar Konu Anlatımı
6.sınıf Türkçe isim tamlaması, 6.sınıf sıfat tamlaması, 6.sınıf belirtisiz isim tamlaması, 6.sınıf zincirleme isim tamlaması, 6. sınıf tamlayan, 6.sınıf tamlanan
İSİM TAMLAMASI
Birbiriyle ilgili olan, biri diğerini sahiplik (iyelik) yönünden tamamlayan ve en az iki sözcükten oluşan kelime grupları, isim tamlaması olarak karşımıza çıkar.
İsim tamlamalarında birinci isim “tamlayan”, ikinci isim de “tamlanan” olarak görev yapar.
Kapının kolu
Tamlayan Tamlanan
Ali’nin kitabı
Tamlayan Tamlanan
Sınıf Defteri
Tamlayan Tamlanan
Kol Saati
Tamlayan Tamlanan
İsim tamlamalarında tamlayan, ilgi eklerini; tamlanan ise iyelik (aitlik) eklerini alır.
Tamlayan ekleri (ilgi ekleri): -ın /-in /-un /-ün, -(n)ın /-(n)in /-(n)un /-(n)ün, -im
Tamlanan ekleri (iyelik ekleri): -ı /-i /-u /-ü, -(s)ı /-(s)i /-(s)u /-(s)ü, -im, -in
❖ İsim tamlamaları belirtili, belirtisiz ve zincirleme isim tamlamaları olmak üzere üçe ayrılır:
Belirtili İsim Tamlaması
Tamlayanın ilgi eki, tamlananın da iyelik eki aldığı tamlamalardır. Bu tamlamalarda belirgin bir aitlik anlamı vardır, tamlananın tamlayana ait olduğu belirtilir.
Tamlayan Tamlanan
Okul – un müdür – ü
Ali – nin kitab – ı
Televizyon – un kablo – s – u
✓ Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan yer değiştirebilir.
-Gözleri bir ayna gibiydi onun
Onun gözleri
-Fikri neydi Ali’nin
Ali’nin fikri
✓ Belirtili isim tamlamalarının tamlayanı ya da tamlananı zamir olabilir.
O – nun kitabı
Zamir
(Tamlayan) (Tamlanan)
Adam –ın bir – i
Zamir
(Tamlayan) (Tamlanan)
✓ Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ve tamlanan arasına bir veya birden fazla sözcük girebilir.
Ali – nin yeni aldığı kitab – ı
(tamlayan) (Tamlanan)
Okul – un yıkılmak üzere olan duvar – ı
(tamlayan) (Tamlanan)
Belirtisiz İsim Tamlaması
Sadece tamlanan (2. isim) kısmının ek aldığı (iyelik eklerini alır: -ı, -i, -u, -ü) isim tamlamasına belirtisiz isim tamlaması adı verilir.
Tamlayan Tamlanan
Okul Müdür – ü
Sınıf Defter – i
İstanbul Türkçe – s – i
Sokak lamba – s – ı
✓ Belirtisiz isim tamlamalarında, tamlayan ile tamlanan yer değiştiremez ve tamlayan ile tamlanan arasına başka sözcük giremez.
Zincirleme İsim Tamlaması
En az üç ismin birbirini tamlama kurallarına uyarak tamamlaması sonucu oluşan isim tamlamasına zincirleme isim tamlaması adı verilir.
Tamlayan Tamlanan
Ali – in kalemi – inin uc – u
Sokak lambası – nın ışığ – ı
Murat – ın Türkçe kitab – ı
Etkinlikler
1- Aşağıda verilen kelimeleri uygun ekleri getirerek isim tamlaması haline getirin.
Ev – Kapı
………… (Belirtili İsim Tamlaması)
Can – Araba
………… (Belirtili İsim Tamlaması)
Köpek – Kulak
…………(Belirtili İsim Tamlaması)
Gazoz – Kapak
…………(Belirtisiz İsim Tamlaması)
Parfüm – Oda
…………(Belirtisiz İsim Tamlaması)
Öğle – Yemek
………… (Belirtisiz İsim Tamlaması)
Yemek – Oda – Temizlik
…………(Zincirleme Ad Tamlaması)
Amca – Kız – Ad
……… (Zincirleme Ad Tamlaması)
Öğrenci – Okul – Çanta
………… (Zincirleme Ad Tamlaması)
2- Aşağıda verilen tamlamaları, tamlayan ve tamlanan şeklinde ayırın.
Defterin kapağı
Tamlayan : Tamlanan :
Okulun kapısı
Tamlayan: Tamlanan :
Türkçe öğretmeni
Tamlayan : Tamlanan :
Babamın arabasının rengi
Tamlayan : Tamlanan :
Köy yumurtası
Tamlayan : Tamlanan :
Otobüs yolcusunun bavulu
Tamlayan : Tamlanan :
3- Aşağıda verilen tamlamaların türlerini yazınız.
Arkadaşımın evi
Sınıfın eski kitaplığı
Okul bahçesinin demir kapısı
Soğuk suları köyün
4- Aşağıda verilen cümlelerdeki tamlamaları bulunuz ve türlerini yazınız.
Yeni araçlarla deneme sürüşü yaptık.
Çocuğun ayakkabısının tabanı eskimişti.
Her zaman vicdanımın sesini dinlerim.
Babam bizim evin çatısını tamir ettirdi.
Arkadaşlarımın dostluğu beni mutlu ediyor.
Onun bitmek bilmeyen istekleri beni bezdirdi.